تعویض سه راهی لوله پلیکا
معرفی سه راهی لوله پلیکا و کاربرد آن
سه راهی لوله پلیکا یکی از اتصالات پرکاربرد در سیستم لوله‌کشی فاضلاب و تهویه است. این قطعه برای انشعاب‌گیری از مسیر اصلی لوله استفاده می‌شود و معمولاً در زوایای مختلف مانند ۹۰ درجه، ۴۵ درجه یا به‌صورت تبدیل‌دار تولید می‌شود. سه راهی پلیکا در سیستم فاضلاب خانگی، صنعتی و حتی کشاورزی به‌کار می‌رود تا مسیر خروجی جدیدی برای فاضلاب یا آب ایجاد کند. جنس این سه‌راهی‌ها از PVC سخت یا پلیکا بوده و مقاومت خوبی در برابر رطوبت، فشار و خوردگی دارند. در انتخاب نوع سه‌راهی باید قطر لوله، زاویه و محل نصب به‌درستی مشخص شود تا در آینده نیازی به تعویض زودهنگام نباشد.
دلایل نیاز به تعویض سه راهی لوله پلیکا
گاهی سه راهی پلیکا دچار آسیب یا فرسودگی می‌شود و نیاز به تعویض پیدا می‌کند. مهم‌ترین دلایل شامل موارد زیر است:
شکستگی در اثر فشار یا ضربه: معمولاً زمانی رخ میدهد که وزن زیاد یا بتن‌ریزی روی لوله انجام شده باشد.
نشتی در محل اتصال: به‌دلیل استفاده از چسب نامناسب یا خشک شدن چسب قدیمی.
گرفتگی‌های شدید: که باعث ترک خوردن یا تغییر شکل قطعه می‌شود.
فرسودگی در اثر زمان و مواد شیمیایی: مخصوصاً در لوله‌های فاضلاب آشپزخانه یا سرویس بهداشتی.
در این شرایط، تنها راه مطمئن، تعویض سه راهی لوله پلیکا به‌صورت اصولی و با چسب استاندارد است.
ابزار و وسایل لازم برای تعویض سه راهی پلیکا
قبل از شروع کار، باید ابزارهای زیر را آماده کنید:
اره PVC یا اره آهن‌بر برای برش دقیق لوله
چسب لوله پلیکا (پایه حلالی)
فرچه و سمباده نرم برای تمیز کردن سطح اتصال
متر، دستکش و عینک ایمنی
دستمال خشک برای تمیز کردن سطح چسب‌خورده
وجود این ابزارها باعث می‌شود عملیات تعویض بدون نشتی و تمیز انجام شود.
آموزش مرحله‌به‌مرحله تعویض سه راهی لوله پلیکا
قطع جریان آب و تخلیه لوله: ابتدا مطمئن شوید مسیر خشک است تا چسب بهتر بچسبد.
برش بخش آسیب‌دیده: قسمت ترک‌خورده سه‌راهی را با اره مخصوص PVC ببُرید.
تمیز کردن سطح لوله: هرگونه جرم، چربی یا چسب قبلی را از روی لبه‌ها پاک کنید.
چسب‌زدن به هر دو سطح: داخل سه‌راهی جدید و بیرون لوله را آغشته به چسب پلیکا کنید.
نصب و فیکس کردن: قطعات را سریع و دقیق در جای خود فرو ببرید و چند ثانیه نگه دارید تا ثابت شود.
آزمایش نشتی: پس از خشک شدن کامل (حداقل ۱ ساعت)، مسیر را با آب تست کنید تا از آب‌بندی مطمئن شوید.
نکات مهم هنگام نصب سه راهی پلیکا
از چسب استاندارد و تازه استفاده کنید.
قبل از نصب، زاویه سه‌راهی را متناسب با مسیر فاضلاب تنظیم کنید.
هرگز لوله‌های مرطوب را چسب نزنید؛ زیرا باعث نشتی در آینده می‌شود.
پس از نصب، روی اتصال را فشار ندهید تا چسب به‌طور کامل خشک شود.
در مسیرهای عمودی، سه‌راهی باید به‌صورت دقیق تراز باشد تا فاضلاب به‌درستی تخلیه شود.
هزینه تعویض سه راهی لوله پلیکا
هزینه این کار به عواملی مانند محل قرارگیری لوله (روکار یا توکار)، قطر لوله، نوع سه‌راهی (۹۰، ۴۵، تبدیل‌دار) و نیاز به تخریب بستگی دارد. به‌طور کلی، هزینه تعویض سه راهی پلیکا در ساختمان‌های مسکونی بین 1 تا 2 میلیون تومان متغیر است. اگر نیاز به برش، اتصال مجدد چند شاخه یا رفع گرفتگی هم باشد، این رقم افزایش می‌یابد. در کارهای بزرگ‌تر یا سیستم‌های صنعتی، معمولاً قیمت به‌صورت متری محاسبه می‌شود.
تفاوت تعویض سه راهی فاضلاب و لوله آب پلیکا
لوله‌های فاضلاب پلیکا معمولاً بدون فشار داخلی زیاد کار می‌کنند؛ درحالی‌که لوله‌های آب تحت فشار هستند. به همین دلیل سه‌راهی‌های مخصوص آب باید ضخیم‌تر و دارای چسب قوی‌تر باشند.
در فاضلاب، زاویه و جهت سه‌راهی بسیار مهم است تا جریان فاضلاب بدون گرفتگی تخلیه شود. در آب، مقاومت در برابر فشار اهمیت بیشتری دارد. بنابراین هنگام تعویض سه راهی لوله پلیکا حتماً نوع مصرف (آب یا فاضلاب) مشخص شود.
اشتباهات رایج در تعویض سه راهی پلیکا
چسب‌زدن بیش از حد یا کم
برش کج لوله و در نتیجه نشتی در محل اتصال
نصب زاویه اشتباه که باعث برگشت فاضلاب می‌شود
استفاده از قطعه بی‌کیفیت یا قدیمی
برای جلوگیری از این اشتباهات، همیشه از ابزار دقیق و چسب مرغوب استفاده کنید.
چه زمانی باید تعویض سه راهی پلیکا را به لوله‌کش بسپاریم؟
اگر لوله در کف یا دیوار دفن شده باشد، یا چند شاخه به سه‌راهی متصل باشند، بهتر است از یک لوله‌کش ماهر کمک بگیرید. در این موارد، برش اشتباه یا زاویه نادرست می‌تواند باعث نشتی جدی شود. لوله‌کش حرفه‌ای با ابزار مخصوص مثل کاتر لوله PVC و چسب فشار قوی کار را سریع و تمیز انجام میدهد.
نصب سه راهی لوله پلیکا
نصب سه راهی پلیکا زمانی انجام می‌شود که بخواهید مسیر جدیدی از لوله فاضلاب بگیرید، مثلاً اضافه کردن خروجی برای ماشین لباسشویی یا روشویی. برای نصب اصولی، ابتدا محل مناسب را مشخص کنید، سپس لوله را ببُرید و سه‌راهی را با زاویه مناسب نصب نمایید. در مسیر افقی، زاویه باید کمی شیب‌دار به سمت خروجی فاضلاب باشد تا تخلیه بهتر انجام شود. استفاده از چسب مناسب و تمیز کردن دقیق سطح اتصال از مهم‌ترین مراحل نصب است.
اتصال لوله پلیکا شکسته
در صورت ترک‌خوردگی یا شکستگی لوله پلیکا، باید قسمت آسیب‌دیده را برش دهید و با یک تکه لوله جدید و کوپل یا سه‌راهی، آن را ترمیم کنید. برای اتصال لوله پلیکا شکسته، سطح باید خشک، صاف و تمیز باشد. سپس با چسب پلیکا هر دو قسمت را به هم متصل کنید و چند دقیقه صبر کنید تا ثابت شود. در صورت شکستگی در نزدیکی سه‌راهی، بهتر است کل قطعه تعویض شود تا از نشتی آینده جلوگیری شود.
تعویض زانو لوله پلیکا
زانوهای پلیکا نیز مانند سه‌راهی‌ها ممکن است به مرور زمان دچار نشتی یا شکستگی شوند. برای تعویض زانو لوله پلیکا کافی است مشابه مراحل تعویض سه‌راهی عمل کنید. ابتدا بخش معیوب را برش دهید، سپس زانوی جدید را با چسب PVC به لوله‌ها متصل کنید. زاویه زانو (۹۰ یا ۴۵ درجه) باید دقیق انتخاب شود تا جریان آب یا فاضلاب به‌درستی هدایت شود. در مسیرهای فاضلابی حتماً از زانوهای با ضخامت بالا و برند معتبر استفاده کنید.
در این مطلب با مراحل و نکات مهم تعویض سه راهی لوله پلیکا آشنا شدیم. دانستیم که انتخاب قطعه مناسب، تمیزکاری دقیق، زاویه صحیح نصب و استفاده از چسب مرغوب، کلید دوام بالا و جلوگیری از نشتی هستند. همچنین در کنار آن به روش نصب سه راهی پلیکا، اتصال لوله شکسته و تعویض زانو پلیکا نیز پرداختیم که همگی از مراحل مهم نگهداری سیستم لوله‌کشی محسوب می‌شوند.
با رعایت نکات گفته‌شده می‌توانید تعویض و نصب قطعات پلیکا را به‌صورت اصولی و ایمن انجام دهید و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کنید.
